Bazı saç dökülmesi tipleri için etkili tedaviler mevcuttur. Saç dökülmesini tersine çevirebilir veya en azından yavaşlatabilirsiniz. Düzensiz saç dökülmesi (alopecia areata) gibi bazı durumlarda, saç bir yıl içinde tedavi edilmeden yeniden büyüyebilir. Saç dökülmesinin önlenmesinde özel ürünler ve cerrahi yöntemler kullanılabilir. 1
Saç dökülmeniz altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, bu hastalığın tedavisi gerekecektir. Belirli bir ilaç saç dökülmesine neden oluyorsa, doktorunuz birkaç ay boyunca kullanmayı bırakmanızı önerebilir.
Saç büyümesini teşvik etme yolları arasında cerrahi olmayan tedavi stratejileri arasında; anjiyojenez, androjen antagonizması, vazodilatasyon (damar genişlemesi), potasyum kanalının açılması ve 5-alfa redüktaz inhibisyonu sayılabilir.4 Alopesi (kellik) tedavisi için mevcut ilaçlar arasında minoksidil veya finasterid gibi bazı ilaçlar yer alırken istenmeyen bölgelerde kıllanma vd. yan etkilerle karşılaşılması da olasıdır. 1
Alopesi tedavisinde, hastalığın hafiflemesini sağlayan veya devam ettiren tedavilerin kısıtlılığı sözkonusudur. Saç dökülmesinin olumsuz psikososyal etkisi düşünüldüğünde, geleneksel tedavilerle belirgin saç restorasyonu görmeyen hastalar sıklıkla tamamlayıcı ve alternatif tıbba başvururlar. Bu tür tedaviler, umut verici, düşük riskli, kombine kullanılabilen ve alternatif tedavi seçeneği sunarlar. Saç dökülmesini tedavi etmek için amacıyla literatürde; amino asitler, çinko, kafein, kapsaisin, kabak çekirdeği yağı, biberiye yağı, saw palmetto, B7 vitamini (biyotin), D vitamini, E vitamini ve çinko vb maddelerin kullanımı için veriler mevcuttur.
Mikroiğne (microneedling): 6,7 Bir mikroiğne cihazı (dermaroller) yüzlerce küçük iğne içerir. Bazı çalışmalarda, saç büyümesini teşvik etmeye yardımcı ilaçlar, PRP ve topikal steroidal gibi ilaçlarla birlikte kullanıldığında tedaviyi teşvik ederek başarılı sonuçlar alındığı gösterilmiştir. Mikroiğneleme ile ilaçların penetrasyonunun kolaylaştırılabildiği ve saç büyümesini destekleyen bir mekanizma olduğu gösterilmiştir. Bugüne kadar, mikroiğneleme tedavisi AGA'da en iyi sonuçları elde etmiştir.
Microneedling aparatı reçetesiz satın alınabilse de, bazı tıbbi durumları kötüleştirebileceğinden önce dermatoloğunuza danışmak en iyisidir.
Saç dökülmesinin tedavisi çok yönlü bir yaklaşım gerektirir ve tamamlayıcı veya alternatif tedaviler fayda sağlayabilir. Doğal ürünler; takviye vitaminler ve mineraller, bitkisel ürünler ve probiyotikler dahil olmak üzere çeşitli alt grupları kapsar. Vitaminler ve eser mineraller saç folikülü döngüsü için hayati öneme sahiptir ve enzim kofaktörleri, hormonlar, antioksidanlar ve immünomodülatörler olarak homeostazı (dengeyi) korur. Bitkisel ürünler iltihabı düzenler, oksidatif stresi en aza indirir ve hormon seviyelerini (dihidrotestosteron gibi) kontrol eder. Takviyelerin dışında, akupunktur ve masaj gibi uygulamalar, saç dökülmesine katkıda bulunabilecek fizyolojik ve duygusal stresi azaltmaya yardımcı olur.5
Saçlar üzerinde etkileri mevcut olan bu doğal ürünlerden bazıları aşağıda belirtilmiştir.
Procapil saç köklerinin yapısını ve metabolizmasını güçlendirerek kafa derisine sıkıca sabitlenmesine yardımcı olan, saçların sağlıklı bakımını sağlayan; doğal aktif bileşenler içeren bitkisel bir komplekstir. 15
Procapil; üç aktif maddeden oluşur: Biyotinil-GHK (vitamin matrikina), apigenin (turunçgillerden elde edilen bir flavonoid) ve oleanolik asit. İçeriğindeki Biyotinil-GHK, hücre metabolizmasını uyarır. Apigenin damar genişletici özelliktedir ve uygulandığı alandaki mikrodolaşımı artırarak saç kökünün beslenmesine yardım eder. Oleanoik Asit, 5-alfa redüktazı inhibe ederken saç köküne zarar veren DHT hormonunun oluşumunu bölgesel olarak azaltabilir. 17
Procapil’in; kadın ve erkek gönüllülerde yapılmış çalışmalarda telojen saçı azaltırken anajen saçı uzattığı ve saç dökülmesinde yavaşlamayı arttırdığı bildirilmiştir. Procapilin saç bileşenlerinin sentezini artırarak, saçın cilde bağlandığı epidermal bağlantıda saç köklerinin kafa derisine daha sıkı sabitlenmesine yardımcı olabildiği ve erken saç incelmesini ve dökülmesini önleyebildiği, daha dolgun ve daha kalın saç görünümünü teşvik edebildiği gösterilmiştir. 18
Vitamin A (ve türevleri olan retinoidler): Deri, saç, sebum salgılayan bezlerdeki epitel hücrelerinin büyümesi ve gelişimi için kritik öneme sahip olan bir vitamindir.8 Antioksidan savunmaya destek olur.13
Vitamin B3 (Niasinamid): Hücre metabolizması için gerekli bir bileşendir. Hormon ve proteinlerin sentezine katılırlar. Kan dolaşımını uyarır ve saç köklerine oksijen taşınmasını aktive eder. Yağ dengesinin korunmasına yardımcı olur. 9 Antioksidan savunmaya destek olabileceğine yönelik araştırma sonuçları mevcuttur.15
Vitamin B5 (Dekspantenol): Saç ve deri bileşenidir. Saçın nemlendirilmesi, elastikiyet, hacim ve parlaklık kazanmasına yardımcı olur. 10,11
Vitamin B7 (Biotin): B7 vitamini veya H vitamini olarak da bilinen biyotin, saç kökü hücrelerinde yağ asidi sentezi, amino asit katabolizması, glukoneogenez ve mitokondriyal fonksiyonda rol oynayan karboksilaz enzimleri için bir B-kompleks vitamin ve kofaktördür. Biotin keratin üretimindeki rolü ile sağlıklı saç büyümesi için gereklidir. Eksikliği alopesiye neden olabilmektedir. 5,16
Vitamin B12 (Kobalamin): Yapılan araştırmalarda Vitamin B12 eksikliğinin saç kaybına neden olduğu gösterilmiştir. 5
Vitamin C: Serbest radikallerin neden olduğu oksidatif strese karşı korunmaya yardımcı olan güçlü bir antioksidandır.5,13
Vitamin D: Alopesi hakkında yayınlanan verilere göre immünomodülatör etkisi nedeniyle D vitamini yetersizliğinin Alopeside rol alabileceğini düşündürmektedir.12
Vitamin E Türevleri (Tokotrienoller) E vitamini, peroksil radikallerini atarak antioksidan olarak işlev gören tokoferoller ve tokotrienoller olarak bilinen yağda çözünen bileşiklerden oluşur. Bunların lipit peroksidasyonunu baskılama kabiliyetinin, kıl folikülünde oksidatif stresi sınırlandırarak saç dökülmesini önleyebileceği şeklinde yorumlanmıştır. Ancak ek çalışmalara ihtiyaç vardır. 5,13,14
Biberiye yağı Biberiye antioksidan, antibakteriyel, antifungal ve antienflamatuar özelliklere sahip bir bitkidir. Biberiye ayrıca mikrokapiller perfüzyonu arttırır. 100 AGA hastasının alındığı Randomize Kontrollü bir Klinik Çalışmada, günlük olarak uygulanan topikal biberiye yağı losyonunun 6. ayda saç sayısında belirgin bir artış gösterdiği bildirilmiştir. 5
Kabak çekirdeği yağı (KÇY), 5α-redüktazı inhibe ettiği bilinen testosteronun aktif dihidrotestosterona (DHT) dönüşümünü önleyen fitosteroller içerdiği bildirilmiş ve bu takviyenin özellikle kafanın tepe bölgesinde etkili olabileceği düşünülürken saç büyümesinde KÇY nin etkisinin daha ileri çalışmalarda ortaya koyulması gerektiği de bildirilmiştir. 5
Nane Yağı: Yapılan hayvan çalışmalarında nane yağının saçın anajen fazını hızlı başlattığı ve saç büyümesi için pratik bir ajan için kullanılabileceği bildirilmiştir. 19
Lavanta Yağı: Bir çalışmada lavanta yağının saç büyümesini teşvik ettiği, ayrıca antifungal etkileri olduğu da bildirilmiştir. 20,21
Hindistan Cevizi Yağı: Zarar görmüş saçların yeniden büyümesine yardımcı olur. Saç için gerekli olan temel proteinleri sağlar, saçlı deri ve saçları yumuşatır. Hindistan cevizi yağı mükemmel bir nemlendiricidir. Hindistancevizi yağının kullanıldığı bir çalışmada saçlı deriye uygulanmasının 14 saat süreyle saçta protein kaybını önlediği ve herhangi bir yan etkisi olmadığı görülmüştür. Ayrıca yapılan çalışmalarla kozmetiklerde kullanımının da güvenli olduğu bildirilmiştir.22
Badem Yağı: İçerikleri ile saçı nemlendirdiği, beslediği ve güçlendirdiği düşünülmektedir. 22
Zeytin Yağı: Düzenli olarak saçlı deriye uygulanan zeytin yağının DHT oluşumunu engelleyerek saç dökülmesini önlediği, saçlı deri hasarını onardığı, saç kutikülini güçlendirdiği, pürüzlerini gidererek daha parlak görünüm sağladığı düşünülmektedir. 22
Avakado yağı: Monoansatüre yağlar ve E vitamin açısından oldukça zengindir32. Avakado yağının saçın büyümesini sağladığı, kuru, hasarlı saçları nemlendirerek daha canlı ve parlak görünmelerine neden olduğu iddia edilmektedir. 22
Soya Yağı: Soya yağından elde edilen MEL-A’nın (mannosylerythritol) papilla hücrelerini uyararak yeni saç büyümesini sağlama potansiyeli gösterilmiştir. 22
Kaynaklar:
1. Mayo Clinic. url: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hair-loss/symptoms-causes/syc-20372926
2. The hair cycle. Laura Alonso, Elaine Fuchs Journal of Cell Science 2006 119: 391-393; doi: 10.1242/jcs.02793
3. ÇAĞDAŞ TIP DERGİSİ 2016;6(3);248-254 Yorulmaz ark.
4. Mona Semalty, Ajay Semalty, Geeta Pant Joshi & Mohan Singh Maniyari Rawat (2011) Hair growth and rejuvenation: An overview, Journal of Dermatological Treatment, 22:3, 123-132, DOI: 10.3109/09546630903578574
5. Hosking A, -M, Juhasz M, Atanaskova Mesinkovska N: Complementary and Alternative Treatments for Alopecia: A Comprehensive Review. Skin Appendage Disord 2019;5:72-89. doi: 10.1159/000492035
6. https://www.aad.org/public/diseases/hair-loss/treatment/diagnosis-treat Hair Loss: Diagnosis And Treatment.
7. G. Fabbrocini et al. / International Journal of Women's Dermatology 4 (2018) 203–211
8. Everts HB. Endogenous retinoids in the hair follicle and sebaceous gland. Biochim Biophys Acta. 2012;1821(1):222-229. doi:10.1016/j.bbalip.2011.08.017
9. J Cosmet Laser Ther. 2006 Jun;8(2):96-101. The effect of 2% niacinamide on facial sebum production. Draelos ZD1, Matsubara A, Smiles K.
10. Odorov, G., Panthenol For Skin Hydration, Healing, Revitalization and More, 2015, http://www.smartskincare.com/treatments/topical/panthenol.html.
11. Ebner, F., Heller, A., and Tausch, I., Topical use of dexpanthenol in skin disorders,Technical University of Munich, Germany2002, 1-2.
12. The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review Dermatology and Therapy, 2019, Volume 9, Number 1, Page 51 Hind M. Almohanna, Azhar A. Ahmed, John P. Tsatalis,
13. Bouayed J, Bohn T. Exogenous antioxidants—double-edged swords in cellular redox state: Health beneficial effects at physiologic doses versus deleterious effects at high doses. Oxid Med Cell Longev. 2010;3(4):228–237
14. Trüeb RM. Oxidative stress in ageing of hair. Int J Trichology. 2009;1(1):6-14. doi:10.4103/0974-7753.51923
15. Ilkhani et al. J Nutri Med Diet Care 2016, 2:014 Volume 2 Issue 1 Niacin and Oxidative Stress: A Mini-Review Journal of Nutritional Medicine and Diet Care Review Article
16. Skin Appendage Disord 2017;3:166–169. A Review of the Use of Biotin for Hair Loss Deepa P. Patel Shane M. Swink Leslie Castelo-Soccio
17. Claire Mas-Chamberlin, Philippe Mondon, François Lamy, Olivier Peschard and Karl
Lintner* Sederma France* Reduction of hair-loss: matrikines and plant molecules to the rescue
18. Prostaglandin analog compositions to treat epithelial-related conditions US 7,649,021 B2. https://patentimages.storage.googleapis.com/62/92/1c/fcecc7dc33654e/US7649021.pdf
19. Oh JY, Park MA, Kim YC. Peppermint Oil Promotes Hair Growth without Toxic Signs. Toxicol Res. 2014;30(4):297-304. doi:10.5487/TR.2014.30.4.297
20. Composition, biological properties and therapeutic effects of lavender (Lavandula angustifolia L.). A review Renata Prusınowska*, Krzysztof B. Śmıgıelskı DOI: 10.2478/hepo-2014-0010.
21. Lee BH, Lee JS, Kim YC. Hair Growth-Promoting Effects of Lavender Oil in C57BL/6 Mice. Toxicol Res. 2016;32(2):103-108. doi:10.5487/TR.2016.32.2.103
22. Karabacak ve ark. Saç bakım ve tedavisinde doğal ürünler Türkderm 2014; 48: Özel Sayı 1: 60-3
